Cảm xúc của mình ở những cảnh quay đầu phim làm mình nhớ đến hồi xem Mùi đu đủ xanh và Cánh đồng bất tận, càng về sau thì mình lại bắt gặp cảm xúc xúc động, hi vọng khi xem Little Woman, nhưng kết phim thì lại bế tắc buồn bã như đang đọc Tố Tâm của Hoàng Ngọc Phách.

Vợ Ba bị cấm chiếu vì lùm xùm mấy cảnh nóng với em gái nữ chính, mình cũng hiểu tại sao. Mình xin phép không bàn đến vấn đề này vì đã quá nhiều bài báo và tác giả nói về nó, ở đây mình chỉ nói đến khía cạnh nội dung và nghệ thuật.

Phim nói về thân phận của rất nhiều người phụ nữ trong xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ, một motif cũng đã quá quen với văn học nghê thuật VN, vì chắc cô giáo dạy văn cấp 3 của chúng ta đã nhấn mạnh nhiều lần rằng, cuộc sống ấy quá khổ, quá buồn, và nỗi buồn thì là niềm cảm hứng bất tận, vậy nên viết về nỗi buồn ấy chẳng bao giờ là đủ.

Nên bây giờ mình sẽ viết về niềm vui trong phim này. Khoảnh khắc em vợ ba Mây được chị vợ hai Xuân xoa bụng bầu (sau đấy hai người có hôn nhau cái nhẹ) có lẽ là cảnh hiếm hoi một người con gái trong phim có một niềm vui thật đơn giản nhẹ nhàng- được chia sẻ và lắng nghe khi có tâm sự. Điều mà tất cả những con người của thời hiện đại đều cho là họ có quyền được làm, lại là điều xa xỉ vụng trộm của con người thời ấy.

Lúc ba người vợ cười nói với nhau về chuyện làm thế nào để chiều chồng, như nào để “sướng”, đấy là niềm vui rất đàn bà, rất con người. Với họ, trong lễ giáo phong kiến, đẻ con (trai) là trọng trách, nhưng cách mà họ tự cho phép mình nói và nghĩ về tình dục, rất thật, dù rất khẽ thôi, là cách duy nhất để tâm tưởng họ đấu tranh giành lấy một giây tự do trong cảm xúc.

Niềm vui là khi ba người vợ ở cạnh nhau khi Mây đẻ con, chào đón em bé gái tội nghiệp mới ra đời, và cũng chỉ có họ tự đưa nhau qua cửa tử, chả có ông chồng nào đứng đó và ngóng đợi cả. Không ghen tuông, không đố kỵ, giữa họ chỉ có tình thương rất chân thành và sự thấu hiểu.

Nhìn lại sự tự do của những người phụ nữa VN hiện đại, của mình và bạn bè mình, dù sao vẫn tốt hơn nghìn lần biết bao nhiêu thân phận nữ khác đã sinh ra ở thời kỳ đa thê. Chỉ riêng nhìn một em gái 13 14 tuổi qua màn hình trải qua cuộc đời như vậy, mà chúng ta đã thấy khó chịu, thì thực tế từng diễn ra trong lịch sử còn buồn đến như nào.

Giờ đây chúng mình có thể dõng dạc mà nói với người yêu rằng anh chỉ được phép yêu mình em thôi nhá, nói với xã hội rằng tôi muốn đẻ con lúc nào là quyết định của tôi, và tình dục trở thành một cậu chuyện phổ biến trên truyền thông, thật là một chặng đường dài thật đáng trân trọng và đáng để tiếp tục đi tiếp của những người phụ nữ Việt.

Mạch phim chậm nhưng không chán, cảnh Ninh Bình sông nước rất thơ. Phim có nhiều hình ảnh ẩn dụ trên google có sẵn, các bạn xem xong có thể tìm đọc thêm.

Dù vậy, với mình hình ảnh Phật giáo trong phim dư thừa một cách vô duyên. Tôn giáo là tín ngưỡng hướng thiện, nhưng đặt trong bối cảnh thời đó, lại là công cụ điều khiển, kìm hãm của giới nam đặt lên giới nữ, “làm như vậy là sai vì trái ý Phật”, là cái cớ của sự trừng phạt. Mà thực ra tôn giáo thời nào cũng vậy thôi…